ЦТ па беларускай мове ў мінулым, таму час падзяліцца ўражаннямі і абмеркаваць, наколькі тэст быў падобны да РТ, а таксама якія заданні былі найбольш складанымі. Адукар спытаў пра гэта абітурыентаў. Разам з тым сваімі меркаваннямі падзеліцца галоўны рэдактар Адукара Ксенія Піўнева, якая разам з іншымі здавала іспыт. Цікава, ці супалі думкі розных людзей пра экзамен.
— Так як ЦТ я здаю не першы год, то і хваляванняў ніякіх не было, вядома. Арганізацыйныя моманты я магла і сама ўсім расказаць, таму слухаць арганізатараў было часам марудна. Але было цікава назіраць за абітурыентамі ў аўдыторыі. Перада мной сядзеў хлопец, які відавочна не ведаў, што браць з сабой у аўдыторыю тэлефон нельга. Але яго яшчэ да старту ЦТ папрасілі пакінуць у гардэробе. Нехта хацеў прайсці на экзамен з торбай. Больш павесяліла, што адзін дарослы мужчына здаў бланк ЦТ пасля хвіліны ад пачатку экзамена. Навошта было прыходзіць, невядома. Таксама была паніка ў некаторых, калі подпіс у бланку не там паставілі.
Сам тэст быў максімальна падобны да 3 этапа РТ і ДРТ. Тыя ж фармулёўкі, пункты правілаў і г. д. Некаторыя заданні адрозніваліся, напрыклад, В9 на фразеалагізмы. На гэты раз прасілі супаставіць антанімічныя фраземы. Такога раней не давалі. На мой погляд, гэта трошкі складаней, чым вызначыць сэнс або дапоўніць фразеалагізм. Але самае складанае заданне для мяне заўсёды А12 на канчаткі дзеясловаў. Тры разы перарабляла. Не ведаю, колькі балаў атрымаецца. Спадзяюся на 80+.
— Выбраў здаваць беларускую, бо ЦТ па ёй мне падаецца лягчэйшым за ЦТ па рускай. Ды і больш прыемна здаваць родную мову. Калі рыхтаваўся, выконваў РТ, ДРТ, ЦТ мінулых гадоў. На самім ЦТ крыху хваляваўся. Магчыма, гэта адзін з найбольш складаных для мяне тэстаў па беларускай мове. Напрыклад, у А4 9 варыянта нібыта чатыры правільныя варыянты, але гэта надта рэдкая з’ява для гэтага задання. Падаецца, няправільна ўтварыў простую форму вышэйшай ступені параўнання для «шырокі»: «шырачэйшы» замест «шырэйшы», бо думаў, што суфікс -ок- павінен захавацца. Было яшчэ некалькі момантаў, дзе сумняваўся. ДРТ было для мяне больш простым, па ім у мяне 100. Зараз разлічваю на 95−97, хаця спачатку хацеў, канешне, 100.
— Раней удзельнічала у алімпіядах па беларускай мове і разумела, што яна даецца лягчей. Калі прыйшоў час выбіраць, якую мову здаваць на ЦТ, проста напісала РТ і па рускай, і па беларускай. Убачыла, што заданні як у А частцы, так і ў Б значна лягчэй для мяне, і выбар быў відавочны. Рыхтавалася я са сваёй школьнай настаўніцай. У нас быў факультатыў, на якім рашалі варыянты ЦТ і разбіралі тое, што незразумела. Плюс стралася як мага больш тэстаў выконваць дома.
Я не хвалявалася, бо ведала, што гэты прадмет я ў любым выпадку напішу добра. Апошні дзень перад ЦТ рашала шмат з мінімальнай для мяне колькасцю памылак. Камісія ва ўніверсітэце была вельмі добразычлівая, не адчувалася ніякай напружанасці, што таксама важна. На самой справе, ўсё прайшло вельмі лёгка і без складанасцяў у плане арганізацыі, мне здаецца, я нават не адчула, што напісала ЦТ. Адзінае, пачала перажываць, калі зразумела, што маю фатаграфію ў пашпарце параўноўваюць з маім тварам ўжо занадта доўга (смяецца).
Колькі не рашала, заўседы В-частка (асабліва праца з тэкстам) здаецца вельмі простай (у адрозенні ад рускай мовы). Складанасці выклікалі заданні са словаўтварэннем, марфемным разборам і словазлучэннямі (дзе трэба выбраць адпаведныя беларускай літаратурнай норме). Але, здаецца, на ЦТ памылак там не зрабіла. З таго, што запомніла, каб потым праверыць, усё правільна. Але гэта яшчэ не значыць, што памылак там 100% няма.
На РТ заданні былі амаль такія ж, але з іншымі словамі. Заўважыла толькі розніцу ў тым, што на РТ і ДРТ былі лёгкія марфемы (канчатак, прыстаўка, корань), а на ЦТ далі суфікс, што можа выклікаць больш пытанняў. Буду спадзявацца, што вышэй за 85.
— Выбрала здаваць мову, бо мая спецыяльнасць непасрэдна звязана з ёй. Шмат займалася сама: рашала тэсты, чытала метадычныя матэрыялы, асобныя пытанні разбірала з настаўнікам. Хвалявалася напрацягу года, а перад тэстам была упэўненая ў сваіх сілах. Але ўсё ж крыху хвалявалася, калі ўвайшла ў аўдыторыю. Вельмі цяжкага нічога не было. Крыху няпроста было разабрацца з напісаннем прыслоўяў. Мне здаецца, што там быў складаны сказ, у канцы якога стаяў клічнік, але гутарыла з сяброўкай, і яна сказала, што складаных сказаў не было, таму, напэўна, я памылілася. Мне здаецца, што больш за ўсё тэсціраванне было падобнае на ЦТ 2020 года.
Да апошняга буду спадзявацца, што набрала 99, а калі і не набрала, то думаю, што 90+.
— Шмат людзей лічаць, што беларускую ідуць пісаць праз тое, што тут «як чуецца, так і пішацца» і ўвогуле ўсё проста. Насамрэч, гэта не так. Што да мяне, то я цалкам беларускамоўны юнак, хіба што ў школе гаварыў па-руску, каб не замінаць агульнаму працэсу навучання (беларускамоўных школаў у Гомелі няма, на жаль), мая інфапрастора таксама з большага беларускамоўная. Таму, натуральна, я і абраў беларускую на ЦТ.
Насамрэч, у параўнанні з іншымі, мяркую, абы дзень да вечара, не так ужо і ўзмоцнена рыхтаваўся. У асноўным, мне трэба было ўзгадаць матэрыял (а не вучыць з нуля) і зрабіць упор на пэўныя тэмы, што выклікалі цяжкасці: лічэбнікі, напрыклад. З той нагоды, што я быў літаральна адзіны ў сваім класе і паралелі, хто здае беларускую, мне актыўна дапамагала мая настаўніца, за што я ёй дужа ўдзячны. Браць рэпетытараў я сэнсу не бачыў: лічыў, што нічога надта цікавага і новага ты там не даведаешся, гэта цябе наўпрост пінаюць за твае ж грошы. Хаця, аглядаючыся назад, думаю, што яно і магло быць патрэбна.
Яшчэ, калі садзіўся на свой тралейбус, то праз акно пабачыў дзяўчыну са сшыткам, якая таксама ехала здаваць ЦТ. Сеў побач з ёю, узяў дапаможнік, бо дарога не такая кароткая, і пачаў паўтараць. Пасля заўважыў яшчэ неспакойную групу з пяці чалавек, якія таксама паўтаралі беларускую (такі «тралейбус абітуры» ў нас атрымаўся, хіба што яшчэ пара чалавек ехала). Яны былі ўсе ўстрывожаныя, ну і гэта неяк перадалася мне. За пару прыпынкаў да свайго я ўжо захлопнуў свой дапаможнік, маўляў, мой час скончыўся, хай ужо будзе, што будзе. Нашто турбавацца, калі ўжо нічога змяніць можаш, так? Пасля, калі ўжо падыходзіў да сваёй аўдыторыі, зразумеў, што ў ёй жа пісаў 2-ое ці 3-яе РТ па матэматыцы, і мне падалося, што я прыйшоў на чарговае РТ. І так канчаткова супакоіўся.
Непасрэдна ў мяне складанасцяў не было. Толькі што блага бачна белыя акенцы для літараў на светла-блакітным фоне, і таму страшна было не так нешта напісаць. Але арганізатары некалькі разоў нагадвалі, што я зарэгістраваны па-беларуску, таму мне трэба так і напісаць у бланку сваё прозвішча і імя. Праз гэта пачалася невялікая блытаніна: людзі падумалі, што ўсім трэба запаўняць дадзеныя па-беларуску. Па-мойму, хтось нават змарнаваў бланк, але атрымалася выправіць. Цалкам упэўнены, што зрабіў памылкі. А вось колькі і дзе — неўзабаве даведаемся. Разлічваю недзе на 75−85. Калі болей, то будзе проста цудоўна: яны мне патрэбныя.
Ужо вядомая некаторая статыстыка па ЦТ: на тэсціраванне не дайшло 779 чалавек, аднаго абітурыента выдалілі з аўдыторыі за мабільны тэлефон. Рэзультаты ЦТ будуць вядомыя праз 10−12 працоўных дзён, а сертыфікаты выдаюць з 16 ліпеня. Усім поспехаў на іншых прадметах. Каб ніводнае заданне не аказалася для цябе складаным, прыходзь на выніковыя заняткі перад ЦТ.
Cпасибо, что дочитал до конца. Мы рады, что ответили на твои вопросы. Чтобы получить больше информации, посмотри ещё:
Каталог учебных заведений Адукар
ЦТ онлайн: решай авторские тесты и готовься к ЦТ
Итоговые занятия перед ЦТ 2021
Не пропускай важные новости и подписывайся на наш YouTube, ВК, Instagram, Telegram, Facebook и уведомления на adukar.by.
***
Если хотите разместить этот текст на своём сайте или в социальной сети, свяжись с нами по адресу info@adukar.by. Перепечатка материалов возможна только с письменного согласия редакции.
